O tráfego e FINSA fan que a calidade do aire en Santiago non sexa boa

A xuízo de Verdegaia, do mapa que vén de facer público a Organización Mundial da Saúde (OMS) sobre a calidade do aire no mundo non se pode concluír que a calidade do aire en Santiago sexa satisfactoria. Aínda que, segundo este estudo, a contaminación por partículas inferiores a 10 micras (PM₁₀) foi a menor durante 2008 entre as 28 cidades españolas analisadas e non superou o valor recomendado pola OMS, unha análise máis ampla pon en evidencia a deterioración da calidade do aire en Santiago, nomeadamente nas rúas con máis tráfego e na contorna da fábrica de FINSA.

Se observamos os datos oficiais para a concentración media anual de partículas, tanto PM₁₀  como  inferiores a 2,5 micras (PM_2,5) (as máis nocivas para a saúde humana), obtidos  nas catro estacións de control da contaminación situadas no concello de Santiago (ver táboas 1 e 2), comprobamos como no casco urbano se superaron os valores recomendados pola OMS para  PM₁₀  durante 2007 e, nunha estación, tamén en 2009.  Nas dúas estacións próximas á fábrica de FINSA en Formarís a contaminación por PM₁₀ supera todos os anos o nível máximo recomendado pola OMS. Canto ás PM_2,5, que só se miden na estación de San Caetano desde 2009, o valor recomendado pola OMS foi superado durante 2009.

Todo fai supor que nas rúas do Ensanche a calidade do aire é moi mala se tomamos como referencia as recomendacións da OMS. Para ocultar esta realidade, a Xunta, cos parabéns do Concello, eliminou  a finais de 2007 a única estación de medición da contaminación situada no Ensanche, na que en 2007 (único ano en que se mediu) se rexistrou un valor medio da concentración anual de   PM₁₀ moi superior ao recomendado pola OMS. Na estación que se situaba na Praza de Vigo non só se mediron valores altos de PM₁₀ senón tamén doutro importante contaminante atmosférico, o dióxido de nitróxeno (NO₂). Durante 2005 a concentración media anual de NO₂   foi de 62  microgramos por metro cúbico, μg/m3 , moi superior ao máximo legal en vigor desde 2010 (40 μg/m3).

Ademais dos anteriores, hai outro importante contaminante do aire, o ozono troposférico(O3), que ofrece datos preocupantes en Santiago. Durante 2009, único ano no que a Xunta forneceu información que o permite avaliar, foi superado nunha estación de control da contaminación do casco urbano, e igualado noutra, o número de superacións da máxima media octohoraria de ozono (O3) recomendada pola OMS (ver táboa 3). Mais non só se superan as recomendacións da OMS para a contaminación por O3, máis esixentes que os valores límite legais, senón que tamén se teñen superado os limiares de información á poboación estabelecidos pola lexislación para advertir de episodios de contaminación alta por este contaminante. En 2010 superáronse en dúas ocasións, sen que a poboación se decatase diso, pois a Xunta limítase a colgar unha nota na súa web sobre calidade do aire.

Perante a pasividade de Xunta e de  Concello, a chuvia e o vento son os únicos medios eficaces de loita  contra a contaminación atmosférica en Compostela. De non ser polo tempo, a calidade do aire sería previsiblemente ben peor, dado o intenso tráfego de automóbiles que soporta o conxunto da cidade e especialmente algunhas rúas. O uso excesivo do coche é, sen dúbida, a principal causa de degradación ambiental na cidade, e non só pola contaminación atmosférica, senón tamén polas emisións de gases que contribúen ao cambio climático, o ruído, a invasión masiva do espazo público ou a sensación de inseguridade que xera, sobre todo para persoas maiores e nenos e nenas.

Á contaminación xerada polo tráfego hai que engadir a debida a FINSA, á que as Administracións lle deberían esixir que rebaixase as súas emisións contaminantes á atmosfera.

Táboa 1  Valores medios da concentración anual (en microgramos/metro cúbico, μg/m3) de PM₁₀ nas estacións de control da calidade do aire ubicadas no municipio de Santiago

Os valores que superan o limiar máximo recomendado pola OMS (20  μg/m3) aparecen salientados en vermello.

Os valores de PM10 só se miden desde 2007.

* Trasladada ao Campus Sur en 2007.

** Comezou a funcionar en 2007.

*** Comezou a funcionar en 2008

Táboa 2. Valores medios da concentración anual (en microgramos/metro cúbico, μg/m3) de PM_2,5 na estación de San Caetano.

Os valores que superan o limiar máximo recomendado pola OMS (20  μg/m3), destácanse en vermello.

A concentración deste contaminante só se mide na estación de San Caetano desde 2009.

Táboa 3

Superacións do valor da máxima media octohoraria de ozono (O3) recomendada pola OMS durante 2009

A OMS recomenda que non se supere máis de 25 veces nun ano a máxima media octohoraria de 100 μg/m3